کنوانسیون بین المللی جلوگیری از آلودگی ناشی از کشتیها (مارپل) (MARPOL)
کنوانسیون بین المللی جلوگیری از آلودگی ناشی از کشتیها در سال ۱۹۷۳ با برگزاری کنفرانس بین المللی آلودگی دریا توسط IMOبه تصویب رسید و متعاقباً توسط پروتکل ۱۹۷۸ اصلاح گردید. این مقررات دربرگیرنده منابع گوناگون آلودگی ناشی از کشتیها بوده و هدف اصلی آن، حذف آلودگی عمدی محیط زیست دریا بوسیله نفت و سایر مواد مضر و کاهش تخلیه چنین موادی بصورت عمدی و یا غیرعمدی، از طریق اعمال قوانین و مقررات بر کشتی ها و بنادر می باشد.
کاربرد کنوانسیون:
۱) در خصوص کشتی هایی که حق برافراشتن پرچم یک دولت عضو را داشته باشند.
۲) در خصوص کشتی هایی که حق برافراشتن پرچم یک دولت عضو را ندارند ولی تحت نظر آنها بهره برداری می گردند.
هرگونه تخلف از الزامات کنوانسیون ممنوع می باشد و مجازات ها باید تحت قوانین دستگاه اجرایی کشتی متخلف صورت پذیرد. همچنین هرگونه تخلف در منطقه تحت حاکمیت هر دولت عضو ممنوع بوده و مجازات ها باید تحت مقررات همان دولت عضو صورت پذیرد.
چنانچه تخلیه و یا آلودگی رخ دهد، هر دولت عضو باید مدارک و مستنداتی که نشان دهنده تخلیه مواد مضر یا جریانی از مواد که حاوی چنین مواد مضری باشد که باعث تخلف از مفاد کنوانسیون گردد را جهت مرجع دریایی دولت صاحب پرچم کشتی تهیه و ارائه نماید و هنگامیکه یک دولت عضو گزارشی مبنی بر سانحه آلودگی دریافت نمود باید بلافاصله مرجع دریایی کشتی آلوده کننده را از وقوع سانحه آلودگی مطلع نماید. در صورتی که یک سانحه در بردارنده اثرات مضر مهمی برای محیط زیست باشد، دولتهای عضو باید به سانحه رسیدگی و متخلفین به دادگاه معرفی شده و مجازات ها باید به اندازه کافی محکم باشند تا از وقوع مجدد تخلف جلوگیری نمایند.
marpol
ضمائم مارپل:
I مقررات برای جلوگیری از آلودگی ناشی از نفت..
II مقررات برای کنترل آلودگی توسط مواد مایع سمی بصورت فله
III مقررات برای جلوگیری از آلودگی توسط مواد مضر بسته بندی شده
IV مقررات برای جلوگیری از آلودگی توسط فاضلاب کشتی ها
V مقررات برای جلوگیری از آلودگی توسط از زباله کشتی ها
VI مقررات برای جلوگیری از آلودگی هوا ناشی از کشتی
دولت جمهوری اسلامی ایران به سه ضمیمه ۱، ۲ و ۵ آن در سال ۱۳۸۱ ملحق گردیده و بر اساس ضمائم کنوانسیون مارپل، بنادر باید به تسهیلاتی در جهت دریافت مواد زائد از کشتیها مجهز شوند و مواد زائد مربوط به مواد نفتی و ضایعات نفتی، روغن سوخته و اسلاج، آب خن و زباله را از شناورها دریافت میکند و اقدام لازم جهت طی مراحل قانونی الحاق به سه ضمیمه ۳، ۴ و ۶ در حال انجام می باشد.
ضمیمه ۱: مقررات برای جلوگیری از آلودگی ناشی از نفت
این ضمیمه در مورد همه تانکرهای با ظرفیت ناخالص ۱۵۰ تن و بالاتر و سایر کشتیها با ظرفیت ناخالص ۴۰۰ تن و بیشتر اعمال می گردد. تخلیه مواد حاوی نفت به دریا درمناطق ویژه دریایی درهر شرایطی ممنوع و در سایر مناطق از محدودیتهایی برخوردار می باشد.
کلیه نفتکشهای با ظرفیت ناخالص ۱۵۰ تن و بیشتر و سایر کشتیهای غیرنفتکش با ظرفیت ۴۰۰ تن و بیشتر باید “طرح اضطراری آلودگی نفتی بر روی کشتی” (SOPEP) داشته باشند.
ضمیمه ۲: مقررات برای کنترل آلودگی توسط مواد مایع سمی بصورت فله
این ضمیمه برای کلیه کشتیهایی که مایعات مضر بصورت فله را حمل میکنند اعمال می گردد. بر اساس این ضمیمه موادی که ممکن است باعث صدمه به محیط زیست دریایی گردند، تخلیه آنها به دریا ممنوع و باقیمانده این مواد باید به بندر تحویل داده شود.
ضمیمه ۳: مقررات برای جلوگیری از آلودگی توسط مواد مضر بسته بندی شده
این ضمیمه برای کشتیهایی که حامل مواد مضر به شکل بسته بندی می باشند اعمال می گردد و مواد مضر به آن دسته اطلاق می گردد که بر اساس مقررات حمل کالاهای خطرناک از طریق دریا (IMDG code) خطرناک شناخته شده باشند. بر اساس این ضمیمه حمل و نقل مواد مضر ممنوع می باشد مگر بر اساس شرایط معین شده مانند موارد بسته بندی، علامت گذاری، چسب زنی، وجود اسناد و مدارک کافی، چیدمان کالا و محدودیت های ویژه در ارتباط با ایمنی کشتی و حفاظت از جان افراد در دریا باشد.
ضمیمه ۴: مقررات برای جلوگیری از آلودگی توسط فاضلاب کشتی ها
این ضمیمه در مورد کلیه کشتیها با ظرفیت خالص ۴۰۰ تن و بیشتر و قابلیت حمل بیش از ۱۵ نفر سرنشین اعمال می گردد. بر اساس این ضمیمه کشتیها باید دارای سیستم تصفیه فاضلاب و یا سیستم آسیاب و ضدعفونی یا مخازن نگهداری فاضلاب باشند.
ضمیمه ۵: مقررات برای جلوگیری از آلودگی ناشی از زباله کشتی ها
این ضمیمه در مورد کلیه کشتیها، شناورها، سکوهای حفاری ثابت و یا شناور اعمال شده و تخلیه زباله به دریا ممنوع می باشد. زباله به معنی ، ضایعات شناور، پارچه و مواد بسته بندی، کاغذ، شیشه، فلزات و بطری، انواع مواد غذایی و پسمانده های خانگی و عملیاتی کشتی به استثنا ماهی تازه که در اثر فعالیتهای معمول کشتی تولید می گردند و میبایست که دفع شوند.
تخلیه مواد ذیل در هر شرایطی به دریا ممنوع میباشد:
- کلیه مواد پلاستیکی
- مواد کاغذی – پارچه – بطری – زائدات کالای کشتی – مواد شیشه ای
تخلیه مواد غذایی در ۱۲ مایلی نزدیکترین ساحل مجاز است. زباله های آسیاب شده چنانچه از ۲۵ میلی متر بزرگتر نباشند می توان در ۱۲ مایلی نزدیکترین ساحل و تخته های زیر کالاها با فاصله ۲۵ مایلی از نزدیکترین ساحل تخلیه می توان نمود. تخلیه هر نوع زباله به غیر از ضایعات غذایی در مناطق ویژه ممنوع می باشد. تسهیلات دریافت زباله توسط بنادر باید ارائه گردد و هر کشتی و یا شناور موظف به داشتن طرح مدیریت زباله و دفتر ثبت زباله می باشد.
ضمیمه ۶: مقررات برای جلوگیری از آلودگی هوا ناشی از کشتی
ضمیمه ششم شامل الزامات کنترلی درخصوص مواد کاهنده لایه اوزن (اوزن شامل هالونها و CFC)، اکسیدهای نیتروژن، اکسیدهای گوگرد، ترکیبات معدنی فرار ناشی از بارگیری مواد نفتی،گازهای ناشی از سوزاندن مواد در کوره کشتی، تسهیلات دریافت مواد زائد در بنادر و کیفیت سوخت‌مصرفی کشتیها می باشد و هر گونه انتشار عمدی این مواد ممنوع میباشد.
همکاری ورای مرزهای ژئوپولیتیک
راپمی یا سازمان منطقه ای حفاظت از محیط زیست دریایی کویت، کنوانسیونی است که در سال ۱۹۷۸ در کویت تشکیل و به این نام شهرت یافت.
کنفرانس منطقه ای نمایندگان تام الاختیار برای حفاظت و توسعه محیط زیست دریایی و نواحی ساحلی بحرین، ایران، عراق، کویت، عمان، قطر، عربستان سعودی و امارات متحده عربی از ۱۵ تا ۲۳ آوریل ۱۹۷۸ در کویت برگزار شد.این کنفرانس در ۲۳ آوریل ۱۹۷۸ برنامه عمل برای حفاظت و توسعه محیط زیست دریایی و نواحی ساحلی، کنوانسیون همکاری برای حفاظت محیط زیست دریایی از آلودگی و پروتکل مربوط به همکاری منطقه ای برای مبارزه با آلودگی های نفتی و دیگر مواد زیانبخش در موارد اضطراری را به تصویب رساند.
راپمی Rapme از زمان تاسیس خود همکاری فنی لازم را با برنامه عمل کویت KAPمعمول داشته و به کشور عضو خود مساعدت های لازم را برای تحقق کنوانسیون و پروتکل های آن به همراه چند پروژه مهم، ارزیابی زیست محیطی و مدیریت محیط زیست، از جمله آگاهی عمومی و آموزش و تربیت ارایه کرده است.
راپمی محدوده دریایی
راپمی محدوده دریایی که قبلا برنامه عمل کویت نامیده می شدعبارت است از محدوده دریایی که بین ۸ کشور عضو راپمی- بحرین، ایران، عراق، کویت، عمان، قطر، عربستان سعودی و امارات متحده عربی- قرار گرفته است.واژه محدوده دریایی راپمی توسط اعضای تام الاختیار کشورهای عضو وضع شد تا مبین اتفاق نظر برمنطقه تحت پوشش کنوانسیون منطقه ای کویت در سال ۱۹۷۸ باشد. این در واقع نشان دهنده اراده مثبت کشورهای عضو برای همکاری در حفاظت از محیط دریایی مشترک، به رغم مرزهای ژئوپولیتیک است.
اهداف مرکز مقابله با آلودگی
- برنامه‌ریزی جهت جلوگیری از آلودگی آب دریا ناشی از کشتیها و سکوهای نفتی در آبهای تحت حاکمیت و نظارت ج .ا.ا بر اساس کنوانسیون مارپل(MARPOL)
- تهیه طرح ملی آلودگی، مقابله و همکاری در برابر آلودگی دریا (OPRC)و اجرای آن با همکاری بنادر تابعه، سازمانها، ارگانها و شرکتهای ذیربط
- برنامه‌ریزی و نظارت بر اجرای مانورهای ملی تجسس و نجات و مقابله با آلودگی دریایی و در صورت نیاز برگزاری و یا شرکت در مانورهای منطقه‌ای و بین‌المللی به منظور ارتقاء سطح کمی و کیفی خدمات ارائه شده
- برنامه‌ریزی لازم جهت تامین تجهیزات مورد نیاز مقابله با آلودگی (بوم – اسکیمر – بارج مواد پخش کننده لایه نفتی و …)
- تهیه استاندارد‌های لازم برای تجهیزات مورد نیاز مقابله با آلودگی برای ترمینال‌های نفتی – اسکله‌ها –سکوهای نفتی
- برنامه‌ریزی جهت همکاریهای مشترک منطقه‌ای با کشورهای همسایه درخصوص پیشگیری و مقابله با آلودگی دریایی
- بهبود و به‌روزرسانی بانک اطلاعاتی (Data Base) تجسس و نجات و مقابله با آلودگی دریایی
- تدوین ونظارت بر اجرای برنامه‌های کنترل و نظارتی بر آبهای تحت حاکمیت ج .ا.ا در راستای پیشگیری و مقابله با آلودگی دریایی (انجام گشت‌های هوایی و دریایی و کنترل مدارک مربوط به آلودگی بر روی کشتیها)
- مدیریت و برنامه‌ریزی جهت جمع‌آوری مواد زاید شناورها طبق ضمایم یک و پنج کنوانسیون مارپل و ایجاد مراکز دریافت (Reception Facilities)در بنادر و ترمینال‌های نفتی بر اساس طرح راپمی
- برنامه‌ریزی در جهت آموزش و اخذ مجوز‌های لازم برای پرسنل سازمان (در قالب پلیس آلودگی دریایی) به نحوی که پرسنل کنترل و نظارتی بتوانند جرایم را از شناورها اخذ نمایند (در راستای اجرای قانون جلوگیری از آلودگی ۱۳۵۴)
- استفاده از امکانات بخش خصوصی واجد صلاحیت جهت ایجاد تسهیلات دریافت مواد زائد کشتیها و مقابله با آلودگی دریا
قانون حفاظت از دریا و رودخانه‌های قابل کشتیرانی در مقابل آلودگی به مواد نفتی مصوب ۲۷/۵/۱۳۸۹
