حالا که بحث شغل های جذاب ولی پرچالش وسط میاد، دریانوردی یکی از اون کارهایی هست که هم کلی هیجان داره، هم سختی های خاص خودش!
اما قبل از اینکه فکر کنی مثل فیلم ها روی عرشه کشتی برقصی و با موجها وربری، باید بدونی چه شرایطی لازمه تا بتونی تو ایران یک دریانورد بشی حالا یا مهندس ، یا کاپتان یا ملوان. اینجا قراره با هم مرور کنیم که چطوری میشه وارد این دنیای ذاب و کمتر شناخته شده شد و آیا اصلاً با شرایط اجتماعی و اقتصادی کشور ما، این شغل آینده ای داره یا نه !؟
۱. تحصیلات: از هنرستان تا دانشگاه، ولی مسیرش پرپیچ و خمه!
اولین شرط، تحصیلاته. تو ایران می تونی از هنرستان های دریانوردی (مثل هنرستانهای فنی و حرفه ای محمودآباد ، چابهار یا بندرعباس) شروع کنی یا بعد از دیپلم، بری سمت دانشگاه های دریانوردی و علوم دریایی مثه دانشگاه امام خمینی وشهر یا دانشگاه دریانوردی چابهار و….. رشته هایی مثل ناوبری، مهندسی کشتی، یا الکترونیک دریایی جزو گزینه ها هستن. اما مشکل اینجاست که تعداد این مراکز آموزشی کمه و رقابت برای قبولی گاهی بالا میره. از طرفی، هزینه های تحصیل و خوابگاه هم ممکنه برات دردسرساز بشه، مخصوصاً اگر از شهرهای دور میای. اگر بورسیه باشی این هزینه ها برات حذف یا کمرنگ میشه، زمان ما که اینجوری بود، بورسیه بودیم یه ماه هایی پول زیاد میاوردیم. 🙂
۲. سلامت جسمانی: باید صحیح و سالم باشی هم جسمی هم روحی!
دریانوردی کارِ آسونیه؟ اصلاً! باید سلامت کامل بدنی داشته باشی. آزمایش های پزشکی سفت و سختی منتظرته، هر دوسال باید کارت سلامتت رو از پزشک معتمد سازمان بنادر دریافت کنی: بینایی قوی و نداشتن کرو رنگی، شنوایی قوی، نداشتن مشکل قلبی یا تنفسی هم که جای خودش! جدیدا سونوی کبد و کلیه هم اضافه شده. تست اعتیاد هم که صد در صد باید بدی . بعضی از شرکت های کشتیرانی حتی قد و وزن مشخصی رو می خوان (مثلاً قد بالای ۱۶۵ سانت). اینجا یه مشکلی هست: اگر خانواده ات از نظر مالی نمی تونن پول آزمایش های گرون رو بدن، ممکنه از همین اول راه رو برای بسته بدونی ، اما شرکت تمام هزینه هاتو بهت بر می گردونه ، پس نگرانش نباش.
راستی یادم رفت بگم که تست های دریا زدگی هم ازت میگیرن با عنوان CNG / VNG ، خلاصه که کلی تست باید بدی.
۳. گواهینامه ها و مدارک: کاغذبازی های بین المللی!
بعد از تحصیلات، باید گواهینامه های تخصصی بگیری. مثلاً “گواهینامه STCW” که بین المللیه و آموزش های امنیتی، کمک های اولیه، و مهارت های بقا در دریا ، فایرفایتینگ ، ایمنی چهارگانه رو شامل میشه. مشکل اینجاست که گرفتن این گواهینامه ها هزینه بره (گاهی تا چند ده میلیون تومن) و شاید فکر کنی چون گفتم بین المللی، پیش خودت بگی ممکنه به دلیل تحریم ها، به روزرسانی استانداردها یا تأیید مدارک ایران تو سازمان های جهانی دردسرساز بشه اما این طور نیست و بخاطر ایمنی در دریا هم شده تو این مورد دریانوردان ایرانی مشکلی ندارن.
۴. زبان انگلیسی: اگر بلد نباشی، کارت یه کم گره می خوره!
۹۰٪ ارتباطات دریایی به انگلیسیه. حتی اگر تو خلیج فارس هم کار کنی، باید بتونی دستورالعمل ها رو بخونی یا با کشتی های خارجی ارتباط بگیری. اما خب، مشکل سیستم آموزش زبان تو ایران رو که میدونید… اگر خودت کلاس نری و زبانت رو قوی نکنی، احتمالاً تو مصاحبه ها رد میشی. کلی منبع خوب واسه افزایش چهار مهارت انگلیسی وجود داره.
۵. تجربه کاری: اینجا پارتی بازی مثه خیلی از جاهای دیگه وجود داره!
حتی با وجود مدرک و گواهینامه، برای استخدام تو شرکت های کشتیرانی ایرانی معمولاً نیاز به پارتی یا سابقه کار داری. بخش خصوصی هم که وضعش مشخصه؛ اکثر شرکت های کوچک ترجیح میدن نیروی ارزونتر یا با سابقه بیشتر بگیرن. تازه، تحریم ها باعث شدن خیلی از کشتیهای ایرانی نتونن تو خطوط بین المللی کار کنن و به هر بندری وارد بشن، پس موقعیت های شغلی کمتر شده.
۶. شرایط اقتصادی: حقوق خوبه، ولی همیشه در دسترس نیست!
اگر تو خطوط بین المللی کار کنی، حقوقت دلاری محاسبه میشه (مثلاً ماهانه ۲ تا ۱۴هزار دلار که بستگی به سابقه و درجه شما داره). اما مشکل اینه که به دلیل تحریم ها، تعداد کشتی های ایرانی که بتونن تو آب های خارجی کار کنن محدوده. تو خطوط داخلی هم حقوق ها معمولاً معادل ریالی ناچیز پرداخت میشه که با توجه به دوری از خانواده و سختی کار، شاید برابری نکنه. هر چند که بعضی از شرکت ها چه شما داخل ایران باشی چه خارج ایران، حقوق دلاری پرداخت میکنن.
نتیجه گیری: با این حساب دریانوردی برا کی خوبه؟
اگر:
– عاشق دریا و ماجراجویی هستی و دوری از خانواده رو ماه ها میتونی تحمل کنی.
– وضع مالی خانواده ات اجازه میده هزین ههای اولیه تحصیل و گواهینامه ها رو بدی.
– زبانت قویه و میتونی با شرایط سخت کاری کنار بیای.
– پارتی یا راهی برای استخدام داری (یا حداقل میتونی سالهای اول با حقوق کم کار کنی).
پس شاید دریانوردی برات مناسب باشه.
اما اگر:
– از نظر اقتصادی فشار زیادی روته و نمی تونی ماه ها بی پول بمونی تا موقعیت شغلی پیدا کنی.
– سلامت کاملی نداری یا خانواده بهت سخت میگذره.
– تحمل دوری از ایران و شرایط سخت کاری رو نداری،
بهتره سراغ شغلهای با ثباتتر بری…
پایانِ کار، دریانوردی تو ایران مثل یه شمشیر دولبه ست.
هم میتونی با درآمد خوب و تجربه های بی نظیر پیش بری،
هم ممکنه تو تله تحریم ها، کمبود موقعیتهای شغلی، و مشکلات اقتصادی گیر کنی.
تصمیم نهایی با خودته؛ ولی حتماً قبل از پرش، عمق آب رو اندازه بگیر! 🌊🚢
